Chứng chỉ FSC – Hành trình 30 năm vì một tương lai xanh

Chứng nhận FSC, hay chứng nhận của Hội đồng Quản lý Rừng, là một tiêu chuẩn tự nguyện nhằm thúc đẩy quản lý rừng bền vững trên toàn thế giới. Sau 30 năm, FSC đã trở thành hệ thống chứng nhận nổi tiếng và phổ biến nhất trên thế giới. Trong bài viết hôm nay, AMC Việt Nam sẽ bàn về hành trình tuyệt vời này từ FSC.

1. Lịch sử hình thành và phát triển
   

• Kỉ nguyên khủng hoảng của rừng (1980s–1990s)

Vào những năm 1980, thế giới chứng kiến tình trạng phá rừng đạt mức báo động. Mỗi phút trôi qua, thế giới mất đi diện tích rừng tương đương 36 sân bóng đá. Tại Brazil, những cánh rừng Amazon rộng lớn đang dần biến mất để nhường chỗ cho các trang trại chăn nuôi và đồn điền. Tại Indonesia, khói từ các đám cháy rừng che phủ bầu trời Đông Nam Á trong nhiều tháng.

Trước tình hình đó, năm 1990, một nhóm các nhà môi trường học, doanh nhân và nhà hoạt động xã hội đã tụ họp tại California, Hoa Kỳ. “Chúng ta không thể đứng nhìn rừng già biến mất”, ông Thomas Wilson, một trong những người tiên phong, đã phát biểu trong cuộc họp lịch sử này. “Chúng ta cần một giải pháp toàn cầu.”

• Sự ra đời của FSC (1993 – 1994)

Ngày 7/10/1993, tại Toronto, Canada, Hội đồng Quản lý Rừng (FSC) chính thức được thành lập. Đây là kết quả của một quá trình đàm phán kéo dài giữa 130 đại diện đến từ 26 quốc gia, bao gồm các tổ chức môi trường như WWF, Greenpeace, các doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.

Câu chuyện đáng nhớ về cuộc họp thành lập FSC được kể lại bởi bà Maria Rodriguez, một đại diện của cộng đồng bản địa Amazon: “Lần đầu tiên trong lịch sử, tiếng nói của người bản địa được lắng nghe trong việc quyết định tương lai của những cánh rừng. Chúng tôi không chỉ nói về bảo vệ cây cối, mà còn về bảo vệ văn hóa và cuộc sống của hàng triệu người.”

• Giai đoạn phát triển và mở rộng (1994-2000)
  

Năm 1996, FSC đón nhận cột mốc quan trọng khi cấp chứng chỉ đầu tiên cho một khu rừng tại Mexico. “Đó là một ngày đầy xúc động”, ông Juan Martinez, người quản lý khu rừng đầu tiên được cấp chứng chỉ FSC kể lại. “Chúng tôi đã chứng minh rằng có thể khai thác gỗ mà vẫn bảo vệ được rừng.”

• Thời kỳ bùng nổ toàn cầu (2000-2010)

Đầu những năm 2000, FSC bắt đầu được các tập đoàn lớn công nhận, bắt đầu thập kỷ mở rộng quy mô hoạt động ra toàn cầu. Số lượng chứng chỉ FSC tăng nhanh chóng, từ hàng trăm lên hàng nghìn. Năm 2007, FSC đã tổ chức Hội nghị toàn cầu tại Bonn, Đức, quy tụ các nhà lãnh đạo từ nhiều quốc gia và tổ chức. Sự kiện này không chỉ khẳng định tầm quan trọng của FSC mà còn tạo ra cơ hội để các bên liên quan chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm giải pháp cho những thách thức trong quản lý rừng bền vững.

Bắt đầu từ việc Amazon, một trong những khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, đã bắt đầu áp dụng tiêu chuẩn FSC, mở ra một hướng đi mới cho việc bảo vệ rừng. Đến Home Depot – nhà bán lẻ vật liệu xây dựng lớn nhất thế giới, năm 2000, sau áp lực từ các tổ chức môi trường, Home Depot cam kết chỉ bán các sản phẩm gỗ có chứng chỉ FSC. Những quyết định này đã tạo ra hiệu ứng domino trong ngành công nghiệp gỗ toàn cầu.

• Giai đoạn chuyển đổi số và đổi mới (2010-nay)

Trong hơn 10 năm trở lại đây, FSC đã phải đối mặt với những thách thức mới như biến đổi khí hậu, nhu cầu ngày càng tăng về sản phẩm gỗ và sự gia tăng khai thác rừng trái phép. Để thích ứng, FSC đã cập nhật các tiêu chuẩn và quy trình nhằm tăng cường tính bền vững.

Năm 2013, FSC đã có bước đột phá khi ra mắt hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử. “Giờ đây, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, người tiêu dùng có thể biết được sản phẩm gỗ họ mua đến từ khu rừng nào”, ông Michael Green, Giám đốc Công nghệ FSC chia sẻ.

Năm 2020, FSC đã công bố “Kế hoạch chiến lược 2021-2025”, trong đó đặt ra các mục tiêu cụ thể nhằm mở rộng mạng lưới chứng chỉ và nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ rừng. Đáng chú ý là sự thành công của các mô hình hợp tác giữa FSC và các doanh nghiệp lớn như IKEA, nơi họ cam kết sử dụng 100% gỗ có nguồn gốc bền vững, góp phần tạo ra một làn sóng tích cực trong ngành công nghiệp gỗ.

Đến năm 2023, FSC đã có mặt tại hơn 100 quốc gia, quản lý hơn 200 triệu hecta rừng được chứng nhận. Cũng trong năm này, FSC bắt đầu thử nghiệm hệ thống blockchain trong việc theo dõi chuỗi hành trình sản phẩm. “Đây là cuộc cách mạng trong việc quản lý rừng”, ông Michael Chen, Giám đốc Dự án Blockchain của FSC chia sẻ. “Với blockchain, mỗi khúc gỗ sẽ có một ‘passport’ số, không thể làm giả hay thay đổi.”

2. Bài học và triển vọng tương lai

Nhìn lại hành trình 30 năm của FSC, chúng ta thấy được sức mạnh của sự hợp tác đa bên trong việc giải quyết các vấn đề môi trường toàn cầu. Từ một sáng kiến được sinh ra từ khủng hoảng, FSC đã trở thành tiêu chuẩn vàng trong quản lý rừng bền vững.

Như ông Thomas Wilson, người có mặt trong cuộc họp đầu tiên năm 1990, đã nói trong kỷ niệm 30 năm thành lập FSC: “Chúng tôi đã mơ về một ngày các khu rừng được bảo vệ, người dân địa phương được tôn trọng, và doanh nghiệp vẫn phát triển. Hôm nay, giấc mơ đó đang dần trở thành hiện thực.”

Tương lai của FSC sẽ gắn liền với những thách thức mới như biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và số hóa. Nhưng với nền tảng vững chắc từ 30 năm kinh nghiệm, FSC đang trong vị thế tốt để tiếp tục sứ mệnh bảo vệ rừng toàn cầu và thúc đẩy phát triển bền vững.